Mendel Genetiği Konu Anlatımı ile genetikteki temel yasaları ve kalıtımın nasıl işlediğini daha iyi anlayın. Genetik, biyoloji ve kalıtım.
Mendel Genetiği
MENDEL’İN ÇALIŞMASI VE PRENSİPLERİ
Gregory MENDEL (1822-1884) yılları arasında bezelyeler ile yapmış olduğu çalışmalar sonucunda bu günkü genetik biliminin temelini atmıştır.
Mendel’in Bezelyeleri Seçmesinin Nedeni
- Kolay yetiştirilmesi
- Kısa zamanda döl verebilmesi
- Çiçek yapısının çapraz tozlaşmaya engel olması. Bu durum kendileşme sonucu birçok karakterde arı döl oluşumuna olanak sağlaması.
- Yapay tozlaşmaya olanak sağlaması
- Çeşitlerinin çok olması ve çok sayıda döl vermesi
- Genlerin bağımsız olması
Mendel’i Başarıya Taşıyan Faktörler
- Bezelyedeki özelliklerin tümü ile değil tek bir zıt özellik üzerinde çalışması
Örneğin:
Tohum: Yeşil- Sarı
Gövde: Uzun – Kısa
Tohum: Düz – Buruşuk
- Yaptığı çalışmalar sonucunda ulaştığı sonuçları matematiksel verilere çevirerek tespit etmesi
- Bezelyelerdeki kalıtsal oranları en belirgin olan özellikler üzerinde çalışması.
- Bezelyelerde genlerin bağımsız olması
MENDEL YASALARI
- İzotipi Kanunu
Farklı fenotipe sahip iki homozigot bireyin çaprazlanması ile oluşan bireylerin birbirinin aynı olma durumudur.
F1 çaprazlaması sonucu oluşacak olan bireylerin %100 sarı fenotipli olacaktır. Çünkü baskın gen sarı gendir. Heterozigot bireylerde baskın gen fenotipinde olur.
- Ayrılma Prensibi
Mendel yaptığı çalışmalar sonucunda bir karakterin oluşması için iki kalıtım faktörünün (gen) olduğunu bulmuş ve bunlardan birinin anneden diğerinin de babadan geldiğini tespit etmiştir. Kalıtım birimlerinin gametlere dağılırken birbirinden bağımsız olarak dağılmasına ayrılma prensibi denir. Bu kural sonucunda her gamet her karakterle ilgili bir gen taşır. Hangi genin hangi gamete gideceği şansa bağlıdır.
- Özelliklerin Bağımsız Kalıtım Yasası
Bir bireyde bulunan özelliklerin birbirinden bağımsız olarak yavru döllere aktarılmasına özelliklerin bağımsız kalıtımı denir.
Not: Bezelyelerde tüm genler bağımsız olduğu için Mendel yasaları;
- Bağlı genleri!
- Krossign-overi!
- Eş baskınlığı!
- Eksik baskınlığı açıklayamaz!