Bu yazıda, ortalama ile yatay geçişin gereklilikleri, başvuru tarihleri, hangi sınıflarda bu geçişin mümkün olduğu, başvuru süreci ve gereken belgeler hakkında detaylı bilgiler sunmayı amaçladık.
Kurumlar arası yatay geçiş, öğrencilerin belirli şartları karşılamaları durumunda farklı üniversitelerdeki eşdeğer programlara geçiş yapmalarına olanak tanıyan bir süreçtir. Örneğin, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne geçiş bu tür bir uygulamadır.
Ortalama (AGNO-GANO) ile yatay geçiş konusuna girmeden önce, “Merkezi Yerleştirme Puanıyla Yatay Geçiş” hakkında kısa bir bilgi vermek faydalı olacaktır. Bu uygulama, üniversiteye kaydolduğunuz yıl elde ettiğiniz puan ile farklı bir üniversite veya bölüme geçiş yapmanıza olanak tanır. MYP ile yatay geçiş hakkında daha fazla bilgi edinmek için lütfen ilgili bağlantıyı ziyaret edin.
Yatay Geçişte Ortalamamızın Kaç Olması Gerekiyor?
- Yatay geçiş işlemleri, Genel Ağırlıklı Not Ortalaması (GANO) ile yapılmakta olup, her üniversitenin kendine özgü taban ortalaması şartları bulunmaktadır.
- Yatay geçiş için, 100 üzerinden notlandırma yapan üniversitelerde en az 60, 4.00’lük sistemde ise en az 2.00 ortalama gerekmektedir. Örneğin, Ege Üniversitesi yatay geçişte 100 üzerinden en az 75, Adnan Menderes Üniversitesi ise 4.00 üzerinden en az 2.30 ortalama talep etmektedir. Vakıf üniversitelerinde ise genellikle bu taban ortalamaları daha yüksektir.
- Geçiş yapmayı düşündüğünüz üniversitenin yatay geçişle ilgili senato kararlarına, üniversitenin resmî web sitesinden ulaşabilirsiniz. Bu bilgiler çoğunlukla Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı (OİDB) bağlantısında yer almaktadır.
- Belirtilen bilgiler lisans programları için geçerlidir. Önlisans programlarına geçişte ise daha düşük ortalama gereklidir. Ancak, açıkça belirtmek gerekirse, bu taban puanlarının tek başına büyük bir önemi yoktur. Üniversiteler her bölüm için sınırlı sayıda yatay geçiş kontenjanı açtıkları için yüksek bir ortalama tutturmanız gerekmektedir. Eğer daha iyi bir üniversiteye geçiş yapmak istiyorsanız, ortalamanızı 3.50’nin üzerinde tutmanızı öneririm.
Ortalama ile Yatay Geçişte YKS Puanı Önemli mi?
Çoğu üniversite, yatay geçiş başvurularında daha adil bir değerlendirme yapmak amacıyla YKS puanı, dil yeterliliği gibi ek kriterler talep etmektedir. Bu sistem, başvuranları daha objektif bir şekilde sıralamak için önemlidir. Örneğin, Şırnak Üniversitesi İşletme bölümünde 4.00 ortalamaya sahip olan bir öğrenci ile İstanbul Üniversitesi İşletme bölümünde 3.99 ortalaması bulunan bir öğrenci, ODTÜ İşletme bölümüne yatay geçiş yapmak istiyor olsun. ODTÜ yönetiminin hangi öğrenciyi seçeceği sorusu gündeme gelir.
Gerçek şu ki, İstanbul, Ankara ve İzmir’deki devlet üniversiteleri (Anadolu’daki birkaç üniversiteyi bir kenara bırakırsak) genel olarak daha yüksek bir kalite sunmaktadır. Bu üniversitelerdeki dersler de oldukça zorlu olup, bu durum öğrencilerin akademik yeteneklerini daha iyi ortaya koymalarını sağlamaktadır. Dolayısıyla, ODTÜ gibi prestijli bir üniversitenin, bu ek kriterleri dikkate alarak seçim yapması oldukça muhtemeldir.
Hazırlıkta Yatay Geçiş Yapabilir miyim?
- Hazırlık sınıfında bulunan öğrencilerin, ortalama ile farklı bir üniversiteye yatay geçiş yapma imkânı bulunmamaktadır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) bu konuda bazı kurallar belirlemiştir. Ortalama ile yatay geçiş yapabilmek için belirli bir not ortalamasına sahip olmanız gerekir; ancak hazırlık sınıfı bu ortalamaya dahil edilmediğinden, bu aşamada GANO ile yatay geçiş mümkün değildir.
- Yine de hazırlık sınıfında merkezi yerleştirme puanınızı kullanarak yatay geçiş yapma şansınız bulunmaktadır. Bunun detaylarına, yazının üst kısmında bulunan kırmızı bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Kaçıncı Sınıfta Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilirim?
Bu kriter önlisans ve lisans programları için farklılık göstermektedir.
- 4 yıllık eğitim veren lisans bölümünde yalnızca 2. ve 3.sınıfta geçiş yapabilirsiniz. Eğitim toplamda 8 yarıyıldan oluşur ve ortalama ile yatay geçiş, yalnızca 3, 4, 5 ve 6. yarıyıllarda mümkündür.
- 5 yıllık eğitim veren lisans bölümünde yalnızca 2, 3, ve 4.sınıfta geçiş yapabilirsiniz. Eğitim yılı 10 yarıyıldan oluşur. 5 yıllık programda, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. yarıyıllarda ortalama ile yatay geçiş yapma imkânı vardır.
- 6 yıllık eğitim veren lisans bölümünde yalnızca 2, 3, 4 ve 5. sınıfta geçiş yapabilirsiniz. Eğitim toplamda 12 yarıyıldan oluşur ve 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10. yarıyıllarda ortalama ile yatay geçiş mümkündür.
- 2 Yıllık Önlisans Bölümü: Bu programda yalnızca 2. ve 3. yarıyıllarda (1. yılın bahar dönemi ve 2. yılın güz dönemi) ortalama ile yatay geçiş yapma hakkı bulunmaktadır.
Her programın geçiş şartları, öğrenim süresine göre farklılık göstermektedir.
Alttan Dersim Varsa Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilir miyim?
“Alttan dersi olanlar ortalama ile yatay geçişe başvuramaz” şeklinde genel bir kural bulunmamakla birlikte, incelediğim üniversitelerin çoğu bu durumu özel bir şart olarak ortaya koymuştur.
- Her ne kadar tüm üniversiteleri bağlayan bir kural olmasa da, birçok üniversitenin belirlediği özel şartlar arasında, alttan dersiniz varsa ortalama ile yatay geçiş yapma imkanınız olmadığı görülmektedir.
- Ayrıca, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi örneğinde olduğu gibi, bazı üniversiteler daha spesifik şartlar da getirebiliyor. Bu üniversitedeki bir bölüme ortalama ile yatay geçiş yapmak isteyenlerin, transkriptlerindeki tüm dersleri en az “CC” notu ile geçmeleri gerektiği belirtilmiştir. Bu tür özel şartlar, üniversitelerin kendi politikalarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Ortalama ile Yatay Geçişler Ne Zaman Yapılıyor?
Genel ortalama ile yatay geçiş başvuru tarihleri, her üniversitenin kendi takvimine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle, her üniversite için yatay geçiş başvuruları farklı zaman dilimlerinde gerçekleştirilmektedir.
- Güz dönemi için başvurular genellikle temmuz ayı sonu ile ağustos ayı ortası arasında alınırken, bahar dönemi için başvurular ocak ayı sonu ile şubat ayı ortası arasında yapılmaktadır.
- Farklı üniversitelerin geçiş takvimleri olduğundan, geçiş yapmak istediğiniz üniversitenin web sitesini bu tarihlerde düzenli olarak kontrol etmeniz önemlidir. Eğer ilgili bilgilere ulaşamazsanız, öğrenci işlerini arayarak destek alabilirsiniz.
Ortalama ile Yatay Geçiş Kontenjanları
3 Mart 2019 tarihli Resmî Gazete ’de Kurumlararası Yatay Geçiş Kontenjanları belirtilmiştir.
Her yıl, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci sınıflar için ÖSYM tarafından belirlenen genel kontenjanlar aşağıdaki şekilde düzenlenmektedir:
- Kontenjanı 50 veya daha az olan diploma programları için 2,
- 51 ile 100 arasında olan programlar için 3,
- 101 ve üzeri olan programlar için ise 4 kurumlar arası yatay geçiş kontenjanı belirlenmektedir.
Bunun yanı sıra, üniversitelerin fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarının ilgili kurulları, geçiş yapılacak diploma programının giriş yılındaki kontenjan ile yatay geçiş kontenjanı arasında kalan farkı aşmayacak şekilde ilave kontenjan belirleyebilir. Eğer ilave kontenjan belirlenirse, bu kontenjanlar en geç haziran ayının 30. günü mesai saati bitimine kadar Yükseköğretim Kurulu’na iletilir.
Ön lisans diploma programları için ikinci yarıyılda açılması talep edilen ilave yatay geçiş kontenjanları ise ilgili kurul tarafından belirlenerek, en geç aralık ayının 31. günü mesai saati bitimine kadar Yükseköğretim Kurulu’na bildirilmektedir.
Ortalama ile Yatay Geçişe Çok Fazla Başvuru Yapılırsa Değerlendirme Nasıl Yapılır?
Kurumlar arası yatay geçiş değerlendirme sonuçları, geçerli başvurusu bulunan tüm adayların isimleri ve değerlendirmeye esas olan puanlar sıralanarak üniversitenin web sitesinde duyurulur.
Başvurularla ilgili ön değerlendirmeyi, bu Yönetmelik çerçevesinde, ilgili yönetim kurulları tarafından oluşturulan komisyonlar gerçekleştirir. Başvurular, adayların genel not ortalaması ile birlikte geçmek istedikleri programın ortak derslerindeki başarıları dikkate alınarak, Senato tarafından belirlenen kriterler doğrultusunda değerlendirilir ve kontenjan dahilinde geçiş yapılır.
Yeterli şartları taşıyan adaylar arasından, eşit sayıda asıl ve yedek aday belirlenir. Belirtilen süre içinde başvurmayan asıl adayların yerine yedek adayların başvuruları kabul edilir. Yatay geçiş hakkı kazanan öğrencilerin intibak programları, yeni akademik yarıyıla diğer öğrencilerle aynı tarihte başlamalarını sağlayacak şekilde düzenlenir.
Örneğin, geçiş yapmak istediğiniz üniversitede 4 kişilik bir kurumlar arası yatay geçiş kontenjanı açıldığında ve bu kontenjana 100 başvuru yapıldığında, başvuran öğrencilerin not ortalamaları ve Senato tarafından belirlenen kriterler doğrultusunda yapılan değerlendirme sonucunda 4 asıl ve 4 yedek aday listesi açıklanır.
Yabancı Dilde Eğitim Veren Bir Bölüme Ortalama İle Yatay Geçiş Yapmak
Yabancı dilde eğitim veren bir bölüme ortalama ile yatay geçiş yapmak istediğinizde, öncelikle ilgili üniversitenin yeterlilik sınavına katılmanız gerekmektedir. Geçiş yapmadan önceki üniversitenizde hazırlık sınıfı okumuş olsanız bile, bu durum dikkate alınmaz. Dil yeterliliğinizi kanıtlamak zorundasınız; çünkü her üniversitenin yabancı dil eğitimi farklı kalitede sunulmaktadır. Örneğin, ODTÜ ile Iğdır Üniversitesi’nin yabancı dil eğitimi arasında önemli farklar vardır.
Bazı üniversiteler, YDS veya TOEFL gibi uluslararası dil sınavlarından belirli bir puan almış olmanız durumunda, yabancı dil yeterliliğinizi gösteren belgeleri kabul etmektedir. Bu bilgilere, ilgili üniversitelerin yatay geçiş süreçleriyle ilgili yayımladığı dökümanlardan ulaşabilirsiniz.
Türkçe Eğitim Veren Bir Bölümden Kısmi ya da %100 İngilizce Eğitim Veren Bir Bölüme Ortalama İle Yatay Geçiş Yapılabilir mi?
Hayır, bu mümkün değildir. Bu nedenle, Türkçe eğitim veren bir bölüme geçiş yapmanız gerekmektedir. Ancak, Merkezi Yerleştirme Puanı (MYP) ile böyle bir geçiş gerçekleştirebilirsiniz. MYP ile yatay geçişin detaylarına, yazının üst kısmında bulunan kırmızı bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Kaç Defa Ortalama İle Yatay Geçiş Yapabilirim?
“Kurumlararası yatay geçiş” ya da yaygın olarak bilinen adıyla “ortalama ile yatay geçiş” birden fazla kez gerçekleştirilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, hangi sınıflarda yatay geçiş yapılabileceğidir. Yazının başında yer alan “Hangi sınıflarda ortalama ile yatay geçiş yapabilirim?” başlıklı bölümde belirtilen sınıfları göz önünde bulundurarak, birden fazla yatay geçiş hakkınızı kullanabilirsiniz.
Sınıf Tekrarı Yapan Bir Öğrenci Kurumlararası Yatay Geçiş Yapabilir mi?
Sınıfı geçemeyen bir öğrenci, kurumlararası yatay geçiş yapma hakkına sahip değildir.
Kaydımı Dondurursam Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilir miyim?
Kayıt dondurmuş olmanın, yatay geçiş hakkını kullanmanıza engel teşkil etmez. Bu nedenle, herhangi bir sebeple kaydını donduran öğrenciler de ortalama ile başka bir üniversiteye yatay geçiş yapma imkanına sahiptir.
Disiplin Cezası Almış Bir Öğrenci Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilir mi?
Bilinen bazı üniversitelerin yatay geçiş yönetmeliğinde şu ifade bulunmaktadır: “Disiplin cezası almış bir öğrenci, ortalama ile yatay geçiş yapma hakkına sahip değildir.”
Devlet Üniversitesinden Vakıf Üniversitesine Ortalama ile Yatay Geçiş Yapılır mı?
Evet, geçiş yapma imkânınız var. Ancak burslu geçiş yapabilen üniversiteler oldukça sınırlıdır ve bu üniversitelerin belirlediği şartlar genellikle sıkıdır.
Vakıf Üniversiteleri Arası Ortalama ile Yatay Geçiş Yaparsam Bursum Ne Olur?
A Vakıf Üniversitesinden B Vakıf Üniversitesine ortalama ile yatay geçiş yaptığınızda, burslu olarak okuyup okumayacağınız durumu geçiş yapacağınız üniversite belirleyecektir. Yatay geçiş şartları arasında bu konuya mutlaka yer verilmektedir. Bu nedenle, detaylı bir inceleme yaparak kararınızı vermeniz önemlidir.
Birinci Öğretim Bölümü Okurken İkinci Öğretim Bölümüne Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilir miyim?
Üniversitedeki aynı diploma programlarında birinci öğretimden ikinci öğretime geçişte kontenjan sınırlaması yoktur. Ancak, ikinci öğretim programına geçen öğrenciler, bu programın ücretini ödemekle yükümlüdür.
İkinci Öğretim Bölümü Okurken Birinci Öğretim Bölümüne Ortalama ile Yatay Geçiş Yapabilir miyim?
Üniversitedeki ikinci öğretim programlarından yalnızca ikinci öğretim diploma programlarına yatay geçiş yapılabilmektedir. Ancak, ikinci öğretim programında başarı göstererek bulunduğu sınıfın ilk yüzde onuna giren öğrenciler, kontenjan dahilinde birinci öğretim diploma programlarına geçiş yapma hakkına sahiptir.
Yatay Geçiş Başvuruları Nereden Yapılıyor?
Yatay geçiş başvuruları, geçiş yapmak istediğiniz üniversitenin web sitesinde senatonun belirlediği tarihler arasında kabul edilmektedir. Başvuru tarihlerini kaçıran adaylar için ek başvuru imkânı sağlanmamaktadır. Bu nedenle, yatay geçiş başvuru tarihlerini takip etmek ve kaçırmamak önemlidir.
Ortalama İle Yatay Geçiş Yaptıktan Sonra Pişman Olursam Eski Üniversiteme Geri Dönebilir miyim?
Kurumlararası yatay geçiş yaptıktan sonra pişmanlık duymanız halinde, her üniversite geri dönüş için belirli bir süre tanımaktadır. Öncelikle, geçiş yaptığınız üniversiteye yatay geçişin iptalini talep etmeniz gerekiyor; ardından geri dönmek istediğiniz üniversiteye kayıt yenilemek için bir dilekçe vermeniz gerekecek.
Ancak, geri dönme imkanınızın olmayabileceğini unutmamalısınız. Bu nedenle, üniversite senatolarının belirlediği şartları dikkatlice incelemeniz önemlidir.
Yatay Geçiş İçin İstenilen Belgeler Nelerdir?
Her üniversite ortalama ile yatay geçiş sürecinde farklı belgeler isteyebilir. Genel olarak istenilen belgeler şu şekilde;
1- Halen Kayıtlı bulunduğu Yükseköğrenim Kurumundan almış olduğu onaylı Öğrenci Belgesi. (Son 6 ay içerisinde alınmış olması)
2- Nüfus cüzdanının arkalı önlü fotokopisi
3- Öğrencinin üniversiteye yerleştiği yıla ait ÖSYS sonuç belgesi
4- Transkript
5- Disiplin cezası almadığına dair belge
6- Birinci öğretim kontenjanına başvuru yapacak 2. öğretim öğrencilerinin %10’luk dilime girdiklerine dair yazı
7- 6 adet 4,5 x 6 cm ebadında fotoğraf
8- Yatay geçiş yapmasına engel yoktur yazısı
9- Lise diploma fotokopisi
