Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması Konu Anlatımı ile biyolojik çeşitliliği anlamak, organizmaları sınıflandırmak ve taksonomi hakkında daha fazla bilgi edinmek için rehberlik eder.
Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması
• Canlıların benzer ve farklılıklarına ayrıca akrabalık ilişkilerine göre gruplandırılmasına SINIFLANDIRMA denir.
• Sınıflandırmayı yapan bilim dalına TAKSONOMİ denir.
• İlk sınıflandırmayı yapan kişi ARİSTO’dur. ↓
→ Aristo; canlıları dış görünüşlerine ve yaşam alanlarına bakarak sınıflandırmıştır. YAPAY SINIFLANDIRMA
→ Aristo’nu yaptığı sınıflandırmanın yetersiz kalmasıyla Carolus Linnaeus tarafından şu an geçerli olan sınıflandırmayı yapmıştır.
→ Linnaeus; canlıları köken benzerliklerine ve akrabalık ilişkilerine göre sınıflandırmıştır. DOĞAL SINIFLANDIRMA
Yapay (= Suni = Ampirik) sınıflandırma yapılırken analog organlar dikkate alınmıştır. →
⇒ Analog organ: Kökenler farklı, görevleri aynı olan organlardır. Örnek: Sinek ve yarasanın kanadı. Her ikisi de uçmaya yarar fakat yapıları birbirinden farklıdır.
Doğal (= filogenetik) sınıflandırma yapılırken homolog organlar dikkate alınmıştır. →
⇒ Homolog organ: Kökenleri aynı, görevleri aynı ya da farklı olan organlardır. Örnek: İnsan kolu – Balina yüzgeci – Yarasa kanadı → Üç organda aynı kemik çeşitlerine sahip olmasına rağmen görevleri farklıdır.
Günümüzde kullanılan filogenetik (= doğal) sınıflandırmada 7 basamaktan oluşan sınıflandırma kademeleri kullanılır.
Tür → Cins → Familya → Takım → Sınıf → Şube → alem
Türden Aleme doğru gittikçe;
• Benzerlik
• Akrabalık
• Ortak özellik
• Protein benzerliği AZALIR
- Çeşitlilik
• Birey sayısı
• Gen çeşidir ARTAR
TÜR
Ortak atadan gelen, yapı ve görev bakımından benzer özelliklere sahip olan, çiftleştiklerinde verimli döller verebilen bireyler topluluğudur.
Aynı tür olan canlıların; cinsleri ve diğer bütün kademeleri kesinlikle aynıdır.
Genellikle aynı türün kromozom sayıları aynıdır. Fakat kromozom sayısının aynı olması iki canlının aynı tür olduğunu kanıtlamaz! ↓
Örneğin; insanda ve moli balığında 46 kromozom vardır ve bunlar farklı türlerdir.
Türler ikili adlandırma (binominal) yöntemi ile adlandırılırlar.
İKİLİ ADLANDIRMA
1.isim (Cins ismi) 2. İsim (Tanımlayıcı ismi) → TÜR
Örnek:
Felis (Cins) leo (Tanımlayıcı) → TÜR
! Cins isimleri aynı olanlar yakın akrabadır.
! Cins ismin ilk harfi büyük, tanımlayıcı ismin bütün harfleri küçük yazılır.
KAP GEÇ
Herhangi bir basamakta birlikte bulunan canlıların üst basamakları da kesinlikle aynıdır. Ancak alt basamakları aynı olmayabilir.
Alem
Şube
Sınıf (birlikte bulundukları yer) → Kesinlikle aynıdır.
Takım
Familya
Cins
Tür → Farklı olabilir.
CANLILAR
Canlılar sistematik karakterlerine göre 6 alemde incelenir:
PROKARYOT
→ Bakteriler Alemi
→ Arkebakteriler Alemi
ÖKARYOT
→ Protista Alemi
→ Mantarlar Alemi
→ Bitkiler Alemi
→ Hayvanlar Alemi
