KİTABIN ADI Gödeli Memet
KİTABIN YAZARI MEMDUH ŞEVKET ESENDAL
YAYIN EVİ BİLGİ Y. MEŞRUTİYET
SAYFA SAYISI 200
KİTABIN KONUSU:
Mavnacılıkla uğraşan bir gencin yaşam kavgası, bu sırada başına gelen olaylar ve toplumun değişimi.
KİTABIN ÖZETİ:
Serin bir sonbahar akşamıdır. Eski köprüden geçerken parmaklığın kenarında yığılmış bir kalabalık görür. Kalabalık mavnaları seyreder.
Mavnacılar ise ellerindeki kancalarıyla öteye beriye dayanarak ve birbirine
Bağırarak çıkmaya çalışırlar; fakat bir yandan iskeleye yanaşmaya çalışan
Şirket vapurları, bir yandan da akıntı onlara engel olur.
Onların bu hali her gün görülür. Bu adamcağızlar denizlerle, rüzgarlarla, insanlarla boğuşur.
Orada gözüne bu adamcağızları izleyen ve izlerken ağlayan
İhtiyar takılır. İhtiyar, üzerine direk düşecek bir genci uyarır.
İhtiyara neden ağladığını sorar. İhtiyar gözlerini silerek cevap verir.
_Bir oğlum vardı, burada öldü.
_Oğlun boğuldu mu?
_Hayır, der. Kurtuldu ancak elinden bir kaza çıktı. Urda mavnacılık
Yapardı. Kendi halinde, sessiz, akıllı bir çocuktu. Eşini çok sever ve çocuklarına iyi bakardı. Bir gün Yunanlı bir kaptanla tartıştı. Adam uzun bir süre çocukla uğraştı. Sonunda mavnamızı batırdı, der.
Bunun üzerine çocuk atladığı gibi Yunanlıyı öldürdü.15 sene hüküm giydi. Mahpusa girdikten sonra çok uğraştık; ancak kurtaramadık. Sonra da öldü. Bu acıya dayanamayan, içlenen karısı da öldü. Şimdi yetimlerine ben bakarım, der.
Hiçbir şeyin eskisi gibi olmadığını, insanların sadece kendi çıkarlarını düşündüğünü söyler.
Kendine Gödeli Hüseyin, oğluna Gödelinin Mehmet derler. Şu an hiçbir mavnacı Godelinin Mehmet’in hikayesini bilmez ama o mavnacılara baktıkça onu hatırlar. Mehmet’i unutmaz, yetim çocukları, dul kadınları görür dertlenir.
OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Gödeli Mehmet: Gururlu, sessiz sakin bir insandır. Çocukları ve mutlu bir evliliği vardır.
Gödeli Hüseyin: Mehmet’in babasıdır. Beraberce Mavnada çalışırlar. Babadan kalma yağ kapan’ında bir gedikleri vardır.
KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ:
1883 Çorlu doğumlu olan M.Ş. Esendal, Rumeli göçmeni çiftçi bir ailenin çocuğuydu. Osmanlı İmparatorluğunun savaşlarla geçen bu en çalkantılı ve yoksul döneminde eğitim görme fırsatı bulamadı. İleriki yıllarda milletvekili, büyükelçi, CHP genel sekreteri gibi mevkilerde göreceğimiz Esendal’ın, ilkokul diploması bile olmamıştı. 1906’da o zamanlar gizli bir dernek olan “İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. Balkan savaşı nedeniyle, Cemiyet tarafından parti müfettişi olarak Anadolu ve Rumeli’de görevlendirildi. Birinci Meclis, onu Azerbaycan’a elçi olarak yolladı (1920). Türkiye’ye döndükten sonra, eski İttihatçı arkadaşlarıyla birlikte “Meslek” adlı muhalif bir gazete çıkartan M.Ş.E., İzmir suikastı ile başlayan siyasi tasfiyeden en ucuz kurtulanlardandı. 1926’da İran’la başlayan yurtdışı görevi, Azerbaycan ve Sovyetler Birliği”nde elçi ve büyükelçi olarak 12 yıl devam etti. Bu yıllarda Farsça, Fransızca ve Rusça öğrenen Esendal, 1938 yılında döndüğü Türkiye’de yeniden milletvekili, 1942’de CHP genel sekreteri oldu. 1945’te kendi isteği ile siyasetten ayrıldı ve 1952’deki ölümüne dek edebiyatla uğraştı.
Memduh Şevket Esendal’ın Eserleri
Roman:
- Ayaşlı ve Kiracıları (1934-1957)
- Vassaf Bey (1983, ölümünden sonra)
- Miras
Hikâye:
- Bir Kucak Çiçek
- Bizim Nesibe
- Gödeli Mehmet
- Güllüce Bağları Yolunda
- Hava Parası
- İhtiyar Çilingir
- Kelepir
- Mendil Altında
- Otlakçı
- Sahan Külbastısı
- Veysel Çavuş
- Gönül Kaçanı Kovalar
- Mutlu Bir Son
- Hikayeler 1. Kitap (1946, Otlakçı adıyla 1958)
- Hikayeler 2. Kitap (1946 Mendil Altında adıyla 1958)
- Temiz Sevgiler (iki cilt, ölümünden sonra 1983)
- Veysel Çavuş (1984, ölümünden sonra)
- Bir Küçük Çiçek (1984, ölümünden sonra)
- İhtiyar Çilingir (1984, ölümünden sonra)
- Bütün eserleri 9 cilt olarak 1983-1984’te yayınlandı
Hatıra:
- Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar
Mektup:
- Kızıma Mektuplar
- Oğullarıma Mektuplar
