Bu yazımızda merkezi yerleştirme puanıyla yatay geçiş konusunda bilgi vermeye çalışacağım. Merkezi Yerleştirme Puanıyla Yatay Geçiş (MYP), 2013 yılında Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından üniversite yerleştirme ve yatay geçiş yönetmeliğine ek madde-1 olarak dahil edilen bir uygulamadır. MYP, üniversiteye yerleşmiş ve mevcut bölümlerinde ilerleme kaydedemeyen veya başka bir bölümde eğitim almak isteyen öğrenciler için yeni bir fırsat sunar. Bu sistem, öğrencilerin yeniden Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) girmelerine gerek kalmadan, farklı bir üniversite ya da bölüme geçmelerine imkân verir.
MYP ile yatay geçiş, yalnızca aynı bölüme değil, farklı bir bölümde de yapılabilir. Ayrıca, önlisans programından lisans programına geçiş yapmak da mümkündür. Ancak, bu geçişi yapabilmek için bazı belirli koşulların yerine getirilmesi gerekir.
Bunun yanı sıra, “Ortalama ile Yatay Geçiş” olarak bilinen bir başka sistem de vardır. Bu uygulama, öğrencilerin yıl içindeki akademik başarılarını göz önünde bulundurarak, aynı bölümde ya da başka bir bölümde geçiş yapmalarına olanak tanır. Ortalama ile yatay geçiş hakkında daha fazla bilgiye erişmek için ilgili kaynağa başvurabilirsiniz.
MYP’nin Şartları Nelerdir?
1- Taban Puanı Şartı: MYP ile yatay geçiş yapmak isteyen öğrencilerin, geçmek istedikleri bölümün taban puanına eşit ya da daha yüksek bir TYT veya YKS puanına sahip olması gerekmektedir. Örneğin, 2020 YKS’de eşit ağırlık puan türünde 360 puan alarak Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümüne yerleştiyseniz, ancak kişisel sebeplerle bölüm değiştirmek istiyorsanız, taban puanı 360’tan düşük olan başka bir bölüme geçiş yapmanız mümkündür.
2- Kontenjan Durumu: Yatay geçişin en önemli unsurlarından biri, başvurulan bölümdeki kontenjanlardır. YÖK’ün belirlediği kurallara göre, her bölüm, aldığı öğrenci sayısının %30’u kadar yatay geçiş kontenjanı açmak zorundadır. Örneğin, üniversiteye yerleştiğiniz yıl bir bölüm 150 öğrenci kabul ediyorsa, bu bölüm en fazla 45 öğrenci alabilir. Eğer 80 kişi başvurursa, geçiş için sıralama yapılır ve en yüksek puanlı 45 öğrenci MYP ile geçiş hakkı kazanır.
3- Not Ortalamasının Önemi: MYP ile yatay geçişte, ders notlarınızın veya devamsızlık nedeniyle başarısız olduğunuz derslerin herhangi bir etkisi bulunmaz. Burada esas olan kriter, üniversiteye yerleştiğiniz yıldaki ÖSYS puanınızın, geçiş yapmak istediğiniz bölümün taban puanından yüksek olmasıdır.
4- Taban Puanının Hangi Yıldan Alınacağı: MYP ile yatay geçişte baz alacağınız taban puan, üniversiteye yerleştiğiniz yıldır. Örneğin, 2020 yılında sayısal puan türünde 380 puan alarak Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümüne yerleştiniz ve bir yıl bu bölümde eğitim aldınız. 2021 yılında Celal Bayar Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümüne geçmek istiyorsanız, 2021’in değil, 2020 yılının taban puanlarına bakmalısınız. Eğer 2020 yılında Endüstri Mühendisliği bölümünün taban puanı 380 puandan düşükse, MYP ile bu bölüme geçiş yapabilirsiniz.
MYP ile ne zaman yatay geçiş yapabilirim?
Merkezi Yerleştirme Puanıyla yatay geçiş yapmak isteyen öğrenciler hem güz hem de bahar dönemlerinde başvuru yapabilirler. Güz dönemi başvuruları genellikle ağustos ayında belirlenen tarihlerde yapılırken, bahar dönemi başvuruları ise ocak ve şubat aylarında gerçekleştirilmektedir. Ancak, MYP ile yatay geçiş için önemli bir kısıtlama vardır: Geçiş yapabilmek için en az bir dönem beklemeniz gerekir. Bu, hazırlık sınıfında olsanız bile geçerlidir; yani hazırlık sınıfında okuyorsanız, ilk dönemi tamamlamadan yatay geçiş başvurusu yapmanız mümkün değildir.
Öğrencilerden sıkça gelen bir soru ise bahar döneminde yatay geçiş yapılabilip yapılamayacağıdır. Bu konuda da açıklığa kavuşturmak gerekirse, bahar döneminde MYP ile yatay geçiş mümkündür. Ancak, yine de başvuru şartlarını ve tarihlerine dikkat etmeniz önemlidir.
Bahar döneminde ocak ayında yatay geçiş yapabilir miyim?
Evet, arkadaşlar, bahar döneminde yatay geçiş yapabilirsiniz. Ancak, bu sürecin takibini siz yapmalısınız çünkü her üniversitenin başvuru tarihleri farklıdır. Ayrıca, bazı üniversiteler bahar döneminde MYP ile yatay geçiş başvurusu kabul etmeyebilir, bu yüzden başvuru sürecini ve tarihlerini üniversitenizden takip etmeniz önemlidir.
MYP ile yatay geçişte derslerin sayılma durumu nedir?
MYP ile geçiş yapacağınız üniversitede, daha önceki üniversitenizde aldığınız derslerin sayılıp sayılmayacağı ve hangi sınıftan başlanacağı, ilgili fakülte kurulu tarafından belirlenir. Bu konuda her üniversitenin farklı uygulamaları olabileceği için, fakültenin öğrenci işleriyle iletişime geçerek detaylı bilgi almanızda fayda vardır.
MYP ile kaç kere yatay geçiş yapabilirim?
YÖK, MYP ile yatay geçiş hakkını öğrencilere yalnızca bir kez tanımaktadır. Bu nedenle, geçiş yapmayı düşündüğünüz üniversite ve bölümü dikkatlice araştırmanız çok önemlidir. Bir kez kullanabileceğiniz bu geçiş hakkı yalnızca Merkezi Yerleştirme Puanıyla yapılacak yatay geçişlerde geçerlidir. Ancak, MYP ile geçiş yaptıktan sonra, not ortalamanızla başka bir üniversiteye geçiş yapmanız mümkündür.
Örneğin, bahar döneminde MYP ile yatay geçiş yaptıktan sonra, bir sonraki yıl ağırlıklı genel not ortalamanızla başka bir üniversiteye geçiş yapabilirsiniz. Fakat unutmayın ki, normal yatay geçiş için daha sıkı şartlar bulunmaktadır.
Hazırlık sınıfında MYP ile geçiş yapılabilir mi?
Evet, hazırlık sınıfında da en az bir dönem geçtikten sonra MYP ile başka bir bölüme yatay geçiş yapabilirsiniz. Hazırlık sınıfında eğitim alıyorsanız, geçiş yapabilmek için ilk dönemi tamamlamanız gerektiğini unutmamalısınız. Bu şartı yerine getirdikten sonra, MYP ile yatay geçiş hakkınızı kullanabilirsiniz.
MYP ile yatay geçiş sonrası eski üniversiteme/bölümüme dönebilir miyim?
Evet, Merkezi Yerleştirme Puanı (MYP) ile farklı bir bölüme yatay geçiş yaptıysanız ve bu bölümden memnun değilseniz, ikinci kez MYP ile yatay geçiş yapma hakkınız bulunmamaktadır. Ancak, ilk geçiş yaptığınız bölüme geri dönme imkânınız vardır. Yani, geçiş yapmadan önceki bölümünüze yeniden kayıt yaptırarak o bölüme devam edebilirsiniz.
MYP ile yatay geçişte kaç başvuru hakkı var?
Merkezi Yerleştirme Puanı ile yatay geçişte, başvuru alacağını duyuran her üniversiteye başvuru yapma hakkınız vardır, bu da demek oluyor ki sınırsız sayıda başvuru yapabilirsiniz. Yani, istediğiniz kadar üniversiteye başvurarak, uygun olan yere geçiş yapma şansı elde edebilirsiniz.
MYP İle Yatay Geçişte Burs / Öğrenim Kredisi Kesilir mi?
Yatay geçiş yaptıktan sonra, bu değişikliği en geç 1 ay içinde KYK’ya bildirmeniz gerekmektedir. Bu bildirimi yapmak için https://www.turkiye.gov.tr/kyk-kredi-burs-nakil-basvurusu kullanarak e-Devlet üzerinden başvurunuzu tamamlayabilirsiniz. Eğer KYK bursu veya kredisi nakil başvurusu yapmazsanız, bursunuzun kesileceğini unutmamalısınız.
MYP ile Yatay Geçişte KYK Yurdunda Kalanların Durumu?
MYP ile yatay geçiş yapmak isteyen öğrenciler genellikle ağustos ayındaki başvuruları beklerler, çünkü her üniversite bahar döneminde yatay geçiş kontenjanı açmaz ve açan üniversiteler de genellikle sınırlı sayıda kontenjan belirler. Bu nedenle, çoğu öğrenci başvurularını ağustos ayında yapmayı tercih eder.
Ek madde 1 ile yatay geçiş yaparak farklı bir şehirdeki üniversiteye yerleşen öğrenciler, KYK yurduna devam edemezler ve yurdu terk etmeleri gerekmektedir. Bu durumda, yeni üniversitenizdeki KYK yurduna başvurabilmek için yeniden başvuru yapmanız gerekir.
Yatay geçiş öğrencilerinin KYK yurt başvuruları her yıl genellikle eylül ayında alınmaktadır. Başvurular, önce normal KYK yurt başvurularının tamamlanmasının ardından yatay geçişle gelen öğrenciler için açılmaktadır. Örneğin, 2019 yılında yatay geçiş öğrencileri için KYK yurt başvuruları 26 Eylül’de başlamıştı.
Bahar döneminde MYP ile yatay geçiş yapan öğrenciler de KYK yurt başvuruları için eylül ayını beklemek zorundadır. Ancak, geçiş yaptığınız üniversitenin bulunduğu ildeki KYK İl Müdürlüğünü arayarak yurtta boş yer olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Eğer boş yer varsa, yurda kaydınız yapılabilir. Aksi takdirde, eylül ayındaki başvuru sürecini beklemeniz gerekecektir.
MYP ile Yatay Geçişte İstenilen Belgeler (Ek Madde 1)
- Transkript (Genellikle başvuru yapacağınız tarihe yakın bir tarihte alınması isteniyor.)
- Öğrenci belgesi (Yakın tarihte alınmış olması gerekli)
- ÖSYS sonuç belgesi (YKS sonuç ve yerleştirme belgesi)
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Üniversitenin kabul ettiği sınavlardan alınan yabancı dil yeterlilik belgesi (TOEFL, IELTS, YDS gibi)
MYP Yatay Geçişte Türkçe bölümden İngilizce bölüme geçiş nasıl oluyor?
Arkadaşlar, öğretim dili Türkçe olan bir programdan, kısmen veya tamamen yabancı dilde eğitim veren bir programa geçiş yapmak istediğinizde, geçmek istediğiniz üniversitenin dil şartını sağlamanız gerekmektedir. Yani, başvurduğunuz üniversitenin kabul ettiği dil yeterlilik belgesine sahip olmanız gerekir. Eğer üniversite, geçiş yapmak istediğiniz bölüm için belirli bir dil yeterliliği talep ediyorsa ve siz bu şartı yerine getirmiyorsanız, geçiş yapmanız mümkün olmaz.
Ancak, hazırlık sınıfı veya 1. sınıf öğrencileri için dil şartı aranmamaktadır. Yani, eğer hazırlık veya 1. sınıfta okuyorsanız, geçiş yapmak istediğiniz üniversitenin dil şartını sağlamak zorunda değilsiniz. Bu durumda, yatay geçiş yaptığınız üniversitede doğrudan hazırlık sınıfına başlayabilirsiniz.
Fakat, 2. veya 3. sınıf öğrencisiyseniz ve Türkçe eğitim veren bir bölümden, İngilizce eğitim yapan bir bölüme geçmek istiyorsanız, üniversitenin dil yeterliliği şartına takılabilirsiniz. Bu durumda, geçiş yapmak istediğiniz üniversite sizden, YDS, TOEFL veya IELTS gibi sınavlardan belirli bir puan almanızı isteyebilir ya da kendi yapacağı yabancı dil sınavından başarılı olmanızı talep edebilir.
MYP Yatay Geçiş İle İlgili Sık Sorulan Sorular
- Ek Tercih ile Üniversiteye Yerleştim. MYP ile Yatay Geçiş Başvurusu Yaparken Ek Tercih Taban Puanına mı, Yoksa Yerleştiğim Yıldaki Normal Taban Puanlarına mı Bakacağım?
Cevap: MYP ile yatay geçiş yaparken, yerleştiğiniz yıldaki normal taban puanlarına bakmanız gerekmektedir. Ek tercihlerdeki taban puan düşüşleri MYP yatay geçişte dikkate alınmaz. Yani, yatay geçiş başvurusu yaptığınız bölümün taban puanı, sizin yerleştiğiniz yılın taban puanı esas alınarak değerlendirilir.
- BESYO’da MYP ile Yatay Geçiş Yapılabilir Mi?
Cevap: BESYO (Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu) programlarına MYP ile yatay geçiş yapılabilirliği, geçiş yapmak istediğiniz üniversitenin **MYP ile ilgili usul ve esaslarına** bağlıdır. Her üniversitenin bu konudaki uygulamaları farklı olabileceğinden, başvurmayı düşündüğünüz üniversitenin ilgili yazılarını ve yönergelerini dikkatlice incelemenizi tavsiye ederim.
